W dniu 20 września 2023r. Wojewoda Zachodniopomorski wydanym Rozporządzeniem nr 24/2023 odwołał zakaz wejścia do lasów.

W związku z występującym na naszym terenie zagrożeniem ze strony ASF przekazujemy przydatne informacje w zakresie przeciwdziałania dalszemu rozprzestrzenianiu się tej groźnej  choroby. Przypominamy, że dotyczy ona wyłącznie świń i dzików.

Dziki są ważnym elementem leśnego ekosystemu. Ryjąc ściółkę leśną i glebę mieszając je nawzajem oraz spulchniają. Żywią się owadami, larwami szkodników leśnych, często zjadają również drobne zwierzęta i padlinę. Tym samym wpływają pozytywnie na stan sanitarny lasu, a zjadając pędraki oraz gryzonie chronią las przed pojawieniem się ich masowych lęgów.

 Czym jest afrykański pomór świń?

Afrykański pomór świń jest nieuleczalną chorobą wirusową, która występuje wyłącznie u świń i dzików. W krajach afrykańskich - na południe od Sahary, choroba ta pojawiła się około 100 lat temu i występuje sporadycznie do dzisiaj.

Jaki jest przebieg i objawy kliniczne ASF u dzików?

U dzików europejskich infekcja prowadzi do bardzo ciężkich, ale nieswoistych objawów ogólnych, jak gorączka, osowienie, utrata apetytu, zaburzenia w poruszaniu się i problemy w oddychaniu. Wystąpić mogą również krwawienia (z nosa, krwawa biegunka, krwawienia skóry). Chore zwierzęta wykazują między innymi ograniczony odruch ucieczki lub inne objawy, jak niechęć do poruszania się i utrata orientacji. Choroba dotyczy wszystkich grup wiekowych i obu płci dzików w równym stopniu i w większości przypadków prowadzi do padnięć zwierząt w okresie 7 - 10 dni po zakażeniu.

Jak choroba jest przenoszona?

Choroba może być przenoszona bezpośrednio ze zwierzęcia na zwierzę lub pośrednio przez zanieczyszczone przedmioty. W niekorzystnych okolicznościach, do wprowadzenia wirusa na teren naszego kraju, może wystarczyć porzucona kanapka z wędliną sporządzona z mięsa chorego dzika lub świni. Szczególnie niebezpieczna w aspekcie przenoszenia zarazy jest krew dzików. Najmniejsza ilość krwi wystarczy do zakażenia wrażliwych dzików lub świń.

Jak choroba jest zwalczana?

Niestety nie ma szczepionki przeciw afrykańskiemu pomorowi świń, dlatego w zwalczaniu ASF wśród dzików najważniejsze jest zachowanie środków ostrożności i regulacja ich populacji.

Co robić?

W związku z zagrożeniem ASF należy pamiętać, że w lesie:

1. nie wolno pozostawiać żadnych odpadków żywnościowych;
2. należy powstrzymać się od wywoływania hałasu, który powoduje płoszenie dzików (w tym używania sprzętów lub pojazdów powodujących hałas);
3. nie należy spuszczać psów ze smyczy.

Ścisłe przestrzeganie niniejszych zasad minimalizuje ryzyko ewentualnego rozprzestrzenienia się choroby, w tym ryzyko wprowadzenia ASF do gospodarstw, w których utrzymywane są świnie.

Jak postępować po znalezieniu padłego dzika?

Wirus ASF może przez długi czas utrzymywać się w zwłokach padłych dzików, dlatego powinny być one usuwane ze środowiska. Pojęcie "padłe dziki" oznacza zwłoki dzików (w tym dzików zabitych w wypadkach komunikacyjnych) świeże lub w dowolnym stadium. Jeżeli to możliwe, należy oznakować miejsce znalezienia zwłok dzika w celu ułatwienia ich odnalezienia przez właściwe służby oraz:

1. powstrzymać się od dotykania zwłok dzika i pozostawić je w miejscu znalezienia. Nie należy zbliżać się do miejsca znalezienia zwłok;
2. zgłosić fakt znalezienia padłego dzika do właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii lub najbliższej lecznicy weterynaryjnej, straży miejskiej, miejscowego koła łowieckiego lub powiadomić o tym fakcie starostę, burmistrza, wójta gminy. W trakcie zgłoszenia należy podać miejsce znalezienia zwłok (np. charakterystyczne punkty orientacyjne lub współrzędne GPS), dane osoby zgłaszającej (w tym numer telefonu kontaktowego), liczbę znalezionych zwłok dzików w danym miejscu, ewentualnie stan zwłok padłych dzików (stan ewentualnego rozkładu, wyłącznie kości).

Przydatnym narzędziem do zgłaszania znalezionych padłych dzików jest aplikacja  ZIPOD. W celu skorzystania z aplikacji należy uruchomić ją na telefonie z systemem Android lub iOS otwierając przeglądarkę oraz wpisując następujący adres: https://www.wetgiw.gov.pl/zipod lub przez: wetgiw.gov.pl/zipod. Na ekranie telefonu wyświetli się aplikacja ZIPOD, oraz pytanie do użytkownika o pozwolenie na dostęp do aparatu, galerii oraz włączenia „lokalizacji”. Powyższe warunki są konieczne do prawidłowego działania aplikacji, ponieważ ideą systemu jest przesyłanie do serwera centralnego informacji o lokalizacji dzika oraz jego zdjęcia. Aplikacja może pracować także w trybie offline, a dane zapisane w aplikacji zostaną przesłane bezpośrednio w momencie uzyskania dostępu do Internetu.

Należy pamiętać, że osoba, która:

1. miała kontakt z dzikami na obszarach występowania ASF, po powrocie do domu musi zastosować środki higieny ograniczające ryzyko szerzenia się ASF, w tym odkazić ręce, starannie wyczyścić i zdezynfekować obuwie, a odzież przeznaczyć do prania;
2. znalazła padłego dzika (i potencjalnie mogła mieć kontakt z wirusem ASF) przez 72 godziny po tym fakcie nie powinna wchodzić do miejsc, w których utrzymywane są świnie i nie powinna wykonywać czynności związanych z obsługą świń.

Aktualny zasięg obszaru objętego zakazem widoczny jest na mapie Głównego Inspektoratu Weterynarii. Zakaz obowiązuje do dnia zmiany zarządzenia lub jego odwołania.

Poniżej znajdują się przydatne linki:

Mapa Głównego Inspektoratu Weterynarii:

Mapa Banku Danych o Lasach:

Więcej informacji na temat choroby i jej zwalczania